Wypalenie zawodowe - epidemia współczesnych firm
W 2022 roku aż 75 proc. aktywnych zawodowo Polaków skarżyło się na symptomy wypalenia zawodowego. Do najczęstszych objawów należały fizyczne i psychiczne wyczerpanie, brak satysfakcji z pracy, motywacji do działania. Brzmi znajomo? Zapraszam do przeczytania artykułu.
Jesteśmy tym, co robimy i robimy to, czym jesteśmy.
Abraham Maslow
Wypalenie zawodowe - objawy
Wyobraź sobie, że właśnie zatrudniłeś nową osobę do zespołu. Kompetentną, wykształconą i gotową do pracy na określonym stanowisku. Na początku waszej współpracy jest pełna entuzjazmu i energii, zaangażowana i chętnie proponująca nowe rozwiązania dla firmy. Wierzy w to, że jej zadania mają znaczenie i realizując je z sukcesem, czuje się (i rzeczywiście jest) skuteczna.
„Ludzie lubią być angażowani w projekty przekraczające ich obecne możliwości. Chcą się rozwijać, podejmując się wyzwań, które wymagają od nich wykorzystania wszystkich umiejętności i pełnego zaangażowania. Gdyby to wszystko nie było ważne, nie rozmawialibyśmy o wypaleniu zawodowym.” Christina Maslach
Energia, zaangażowanie i skuteczność. Trzy przeciwieństwa trzech wymiarów wypalenia zawodowego.
Z czasem jednak, coś się zmienia. Nie rozumiesz powodów tego obrotu spraw, ale Twój pracownik zaczyna być bardziej wycofany lub cyniczny, sfrustrowany, zadania zajmują mu więcej czasu niż dotychczas i w mniej lub bardziej widoczny sposób, ulega wyczerpaniu. Zapał zniknął. Uwagę zwracasz na to nie tylko Ty, ale również pozostali członkowie zespołu. Coś się stało. Tylko co?
Wypalenie zawodowe może przejawiać się na wiele różnych sposobów. Tyle ile ludzi, tyle może być reakcji. Są jednak pewne punkty wspólne, które warto, aby zwróciły naszą uwagę. Na dużym poziomie ogólności, przyczyną wypalenia zawodowego jest brak harmonii między osobą a pracą.
Ludzie doświadczający go, opisują swoją sytuację jako:
- Stopniową utratę zaangażowania,
- Doświadczanie mniejszej ilości pozytywnych uczuć, takich jak entuzjazm, bezpieczeństwo i radość, na których miejsce pojawiają się złość oraz lęk,
- Brak dopasowania między potrzebami a wymaganiami związanymi z pracą.
Przyczyny wypalenia zawodowego
Dlaczego tak się dzieje? Dlaczego pracownicy z pełnych chęci, aktywnych i działających skutecznie osób w pracy zamieniają się w nerwowych, przygnębionych i nieskutecznych? Co takiego, gdzieś po drodze się traci? Poszukując odpowiedzi na to pytanie, warto zajrzeć do książki Christiny Maslach pt. „Prawda o wypaleniu zawodowym”, w której pośród przyczyn wypalenia wymienia się między innymi:
- nadmierne obciążenie lub niedociążenie pracą,
- brak kontroli nad wykonywanymi zadaniami,
- niewystarczające nagradzanie,
- konflikt wartości,
- załamanie wspólnoty.
Wypalenie zawodowe nie jest winą osoby, która go doświadcza. Firmy przystosowują się do złożonej i zmiennej rzeczywistości wymagań rynkowych, często przeorganizowując swój rozmiar i zależności między pracownikami.
W konsekwencji tych zmian, rosną oczekiwania wobec zespołów pracowniczych i konieczne jest zwiększenie ich wydajności. W naturalny sposób w różnych obszarach pojawia się zatem presja. Trudności przechodzą na pojedyncze osoby w wyniku czego ludzie doświadczają wypalenia, jednak jego pierwotną przyczyną jest charakter wykonywanej pracy lub sytuacja w firmie.
Jak radzić sobie z wypaleniem zawodowym
Rozwiązaniem jest wzięcie w ręce przedsiębiorców odpowiedzialności za funkcjonowanie organizacji. Dostrzeżenie, nazwanie i podjęcie środków zaradczych. Koszty wypalenia zawodowego tak w ujęciu zdrowia jednostki, jak i firmy, mogą być wysokie. Są to m.in.:
- utrata wysoko wykwalifikowanych pracowników,
- konieczność zatrudnienia i wdrożenia nowych osób,
- długotrwałe lub częste zwolnienia lekarskie,
- zaburzenia psychosomatyczne,
- inne problemy zdrowotne rozpoznawane u pracowników.
Pojawia się więc kolejny dylemat. W jaki sposób przeciwdziałać?
Z poziomu firmy, warto zatroszczyć się o wsparcie dla organizacji. Istnieje dzisiaj szeroka oferta możliwości zmniejszających ryzyko wypalenia zawodowego:
- warsztaty rozwoju osobistego wzmacniających samoświadomość i odporność w stresie (np. w oparciu o Process Communication Model lub MindSonar ®)
- coaching lub mentoring wspierający wykorzystywanie własnych zasobów (np. w oparciu o rozpoznanie talentów Gallupa)
- Team Coaching uruchamiający synergię, zaufanie i zaangażowanie w zespole.
Na poziomie indywidualnym wskazane jest, aby pracownicy mieli poczucie kontroli nad swoimi zadaniami, dlatego w miarę możliwości powinno się to przekonanie w nich budować. W tym celu u kadry menadżerskiej warto rozwijać umiejętność kontraktowania (wg Analizy Transakcyjnej) i delegowania zadań.
Zadaniem każdego z nas jest rozwijanie świadomości własnych potrzeb i dbanie o ich zaspakajanie, np. poprzez dbanie o równowagę czasu poświęcanego na pracę i odpoczynek (work-life balance), rozwijanie pasji, budowanie bliskich relacji.
Jeżeli jest Ci to znajome, z własnego doświadczenia właściciela, menedżera lub pracownika, to czas zadbać o siebie i innych. Skorzystanie ze specjalistycznej pomocy pozwoli na powstrzymanie potencjalnego rozwoju wypalenia zawodowego. Narzędzia, które stosujemy na poziomie indywidualnym i grupowym uruchamiają odpowiedzialność za kreowanie kultury wzmacniającej efektywność i poczucie dobrostanu. Chcesz, żeby Twoja organizacja chroniła pracowników przed wypaleniem zawodowym?
